Dreiging geweld in verkiezingen Cambodja

De huidige president van Cambodja, Hun Sen van de Cambodjaanse volkspartij, is naast Mugabe één van de langst zittende presidenten in de wereld. Onder zijn bewind wordt Cambodja gekenmerkt door enorme corruptie en gebrekkig bestuur. Tijdens de algemene verkiezingen in juli 2008 hebben de Cambodjanen officieel een kans om te kiezen voor een andere weg. Maar bestaat die kans wel écht, met recente toespelingen naar geweld?

Er zijn drie politieke partijen die het politieke veld in Cambodja domineren. Naast de Cambodjaanse volkspartij, ofwel CPP, zijn dat de FUNCINPEC, opgericht door oud-koning Sihanouk, en de Sam Rainsy Party, ofwel SRP. De SRP is de traditionele oppositiepartij, terwijl de FUNCINPEC in de huidige regering een coalitie vormt met de CPP. De CPP, die de controle heeft over de politie en het leger, en die ook de president Hun Sen heeft geleverd, is duidelijk de sterkere binnen deze coalitie.

Hun Sen heeft eerder beloofd dat hij de macht vreedzaam zal overdragen als een andere partij de verkiezingen wint. Maar zoals Mugabe laat zien, vinden presidenten en partijen die lang aan de macht zijn het soms moeilijk om hun macht los te laten. En Hun Sen is inmiddels al ruim 28 jaar president. In de aanloop van de verkiezingen wordt het dan ook steeds duidelijker dat Hun Sen en de CPP niet bereid zijn om hun macht zonder slag of stoot op te geven.

In de afgelopen periode heeft Hun Sen al meerdere malen gerefereerd naar de mogelijkheid van geweld, zelfs oorlog, mocht de CPP niet herkozen worden. In de afgelopen week zei hij in een toespraak dat stemmen voor de CPP hetzelfde is als stemmen voor vrede. Dit klinkt op zich nobel, maar hij voegde daaraan toe dat stemmen voor de CPP ook betekent dat mensen niet ‘naar de loopgraven hoeven te rennen’. In dezelfde toespraak refereerde hij aan een mogelijke herhaling van de coup in 1970, mocht er niet op de CPP gestemd worden.

De oppositie is van mening dat gewelddadige instabiliteit na een verlies van de CPP, alleen door de CPP zelf veroorzaakt zal worden. ‘Alleen de CPP kan oorlog beginnen. Alleen de heersende partij heeft controle over het leger en de politie’, aldus een SRP woordvoerder in The Cambodian Daily.

Het zal niet de eerste keer zijn dat Hun Sen geweld gebruikt om zijn macht te verzekeren. In 1997 pleegde hij al een staatsgreep door de toenmalige premier van de FUNCINPEC uit de coalitieregering te zetten. Dit leidde tot gevechten in de straten van Phnom Penh tussen aanhangers van beide figuren binnen het leger. Deze gevechten werden gewonnen door Hun Sen, en hebben talloze mensen het leven gekost. Na de coup werden vele prominente politici en aanhangers van de FUNCINPEC vermoord. De huidige toespelingen van Hun Sen naar geweld en oorlog worden dan ook door veel Cambodjanen geloofwaardig gevonden.

De Rode Khmer periode van de jaren ’70, en het daaropvolgende geweld dat nog tot 1998 heeft geduurd, ligt nog vers in de herinnering van veel Cambodjanen. De oppositie partij SRP zegt dan ook over de opmerkingen van Hun Sen dat hiermee mensen bang gemaakt worden. ‘Mensen willen hun leiders veranderen, maar als ze horen over oorlog beslissen ze misschien tegen hun wil’, zegt de SRP in The Cambodian Daily.

De lokale mensenrechten groep Licadho bevestigt dit in dezelfde krant. ‘Het is een dreigement; mensen zullen op de CPP stemmen door intimidatie’, zegt de voorzitter van Licadho. Hij voegt daaraan toe dat de opmerkingen van Hun Sen een negatieve invloed op het kiesproces zullen hebben.

Er bestaat in Cambodja eigenlijk weinig twijfel dat de CPP de verkiezingen in Juli zal gaan winnen, maar er is wel veel twijfel over in hoeverre dat eerlijk zal verlopen. Volgens velen is de enige mogelijkheid om vreedzaam van bestuur te veranderen, het stapje voor stapje wegnemen van de macht bij Hun Sen en de CPP door een grotere invloed van de oppositie in het parlement. Maar dat kan nog wel een paar verkiezingen duren.

Door: Sarah Dobbe